İçindekiler
Ege ve Akdeniz Bölgesi’nin zengin kültürel dokusunu taşıyan Ayvalık’ın tarihi yapıları sizleri bekliyor.
Müzeler1. Taksiyarhis Anıt Müzesi
2. Rahmi Koç Müzesi
3. Küçükköy Kent Müzesi
Kilise ve Camiler4. Agios Yannis Kilisesi
5. Saatli Cami
6. Çınarlı Cami
7. Ayazma Kilisesi
8. Ayışığı Manastırı
9. Agia Paraskevi Manastırı
10. Agios Yorgis Manastırı
11. Aya Athanasiu Kilisesi
12. Hayrettin Paşa Cami
13. Hamidiye Cami
14. Panaya Manastırı
Diğer15.Tarihi Ayvalık Sokakları
16. Despot Evi
17. Tarihi Değirmenler
18. İlk Kurşun Kalesi
19. İlk Boğaz Köprüsü
20. Şeytan Sofrası
Ege ve Akdeniz Bölgesi’nin zengin kültürel dokusunu taşıyan Ayvalık’ın tarihi yapıları sizleri bekliyor.
Türkiye’nin bugünkü topraklarında Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı İmparatorluğu’nun binlerce kalıntısı var. Balıkesir’in en güzel ilçelerinden Ayvalık da bu önemli zamanlardan birçok şey barındırıyor. Şimdi kültürel mirasın taşıyıcısına yakından bakalım;
Müzeler
1. Taksiyarhis Anıt Müzesi
taksiyarhis anıt müzesi taksiyarhis anıt müzesi
Ayvalık’ın ilk kilisesi olarak bilinen yapının, 15.Yüzyılda yapıldığı tahmin ediliyor. Rumların yerleşim bölgesi olarak, kilisenin etrafını tercih etmesiyle kiliseyi 17.Yüzyılda büyütülme ihtiyacı duyulmuş. Kilise dışarıdan bakıldığında, sade ve tek renk yapısıyla pek dikkat çekmese de, kilisenin içine girdiğinizde rengarek motiflerin ve dekorun etkisi altında kalacaksınız. Dışı ne kadar sadeyse, içerisi de o kadar gösterişli olan kilise, Kurtuluş Savaşı döneminden sonra uzun süre tekel deposu amacıyla kullanılmış.
2012 yılında Kültür Bakanlığı tarafından restore edilerek, zarar görmeden günümüze ulaşabilmiş. Mavi renkli duvarları ve altın rengindeki işlemeleriyle iç açan kilise, çoğu zaman etkinliklere de ev sahipliği yapıyor. Sergi ve müzik festivallerine ev sahipliği yapan müzeyi ziyaret etmeden dönmemenizi tavsiye ederiz.
Ziyaret Saatleri: 08:30-17:30
Giriş Ücreti: 5 ₺ (Müze kart geçerli)
Adres: İsmetpaşa Mahallesi, Arası, Mareşal Fevzi Çakmak Cd. 11. Sk., 10400 Ayvalık/Balıkesir
2. Rahmi Koç Müzesi
rahmi koç müzesi rahmi koç müzesi
Rahmi Koç’un Ayvalık’ta yaptığı bir diğer restorasyon çalışmalarından birisi de Taksiyarhis Kilise’sinde gerçekleşmiş. Ortadoks Rumları tarafından 1873 yılında eski kilise yapısının üzerine inşa edilen kilise, 1944 yılında gerçekleşen deprem sonrası terkedilmesiyle, kendi başına kalmış. 2011 yılında Rahmi Koç’un başlattığı restorasyon girişimiyle yenilenen kilise, 2014 yılında hizmete açılmış.
Aynı zamanda kilise, Rahmi Koç’un koleksiyonunda bulunan pek çok oyuncak ve endüstri objelerinden oluşan müzeye de ev sahipliği yapıyor. Hem çocuklar hem de yetişkinler için harika bir gezi turu olacağına emin olduğumuz Taksiyarhis Kilisesi, yani yeni adıyla Rahmi Koç Müzesi’ni gezmeyi unutmayın.
Ziyaret Saatleri: (1 Ekim – 31 Mart) 10:00 – 17:00
(1 Nisan – 30 Eylül) 10:00 – 19:00
Pazartesi Günleri Kapalı
Giriş Ücreti: Tam 5, Öğrenci 2 ₺
Adres: Namık Kemal Mahallesi, Şeref Sk., 10405 Ayvalık/Balıkesir
3. Küçükköy Kent Müzesi
küçükköy kent müzesi küçükköy kent müzesi
Asıl adı Yeniçahori olan Küçükköy, 1462 yılında Fatih Sultan Mehmet’in adayı almasıyla kuruluyor. Yeniçeri anlamına gelen Yeniçahori, bölgeyi korsanlardan korumak için 300 azap muhafızı ve 200 yeniçerinin yerleşmesiyle kurulmuş. İlerleyen yıllarda Müslüman Boşnakların ve Midilli’den gelenlerin yerleşmesiyle karma hal alan köy, pek çok tarihi yapıya da ev sahipliği yapıyor.
Köyün tarihini anlamak ve hissetmek için köy meydanına bir de kent müzesi kurulmuş. Küçükköy’le ilgili tarihi eşyaların ve görsellerin yer aldığı müze, Küçükköy meydanında bulunuyor. Not: Müzeyi ziyaret ettikten sonra, hemen yanındaki dev çınar ağacının gölgesinde bulunan çay bahçesinde, karadut suyu içmenizi öneririz.
Ziyaret Saatleri: 10:00 – 17:00
Giriş Ücreti: Ücretsiz
Adres: Küçükköy Mahallesi, 10410 Ayvalık/Balıkesir
Kilise ve Camiler
4. Agios Yannis Kilisesi
agios yannis kilisesiagios yannis kilisesi
Cunda’nın tarihi değirmenlerinden biriyle bitişik halde olan Agios Yannis Kilisesi, eski tarihlerde kilise olarak kullanılsa da, daha sonradan atıl bir hale gelmiş. Zamanla yıpranan yapı, Rahmi Koç tarafından alınarak, restore edilmiş ve işletme olarak açılmış. Muhtar Kent’in babası Necdet Kent’in kitaplarını bağışlamasıyla kurulan Sevim ve Necdet Kitaplığı’nı da içinde barındıran değirmenin, aynı zamanda panoramik Cunda manzaralı kafesi de mevcut. Dilerseniz kitaplıkta dolaşarak vakit geçirebilir, ya da çayınızı yudumlarken Cunda’nın eşsiz manzarasının tadını çıkarabilirsiniz.
Ziyaret Saatleri: 09:30 – 17:30
Giriş Ücreti: Ücretsiz
Adres: Namık Kemal Mahallesi, Agios Yaninis Kilisesi, 10405 Ayvalık/Balıkesir
5. Saatli Cami
saatli camisaatli cami
Saatli Cami aslında 1850 yılında inşa edilmiş bir kilise. Ayvalık merkezde bulunan kilise, Ayos İanni Kilisesi adıyla da biliniyor. Cumhuriyet’in ilanından sonra, özellikle mübadele döneminde Türkler’in yoğunluklu olarak yaşamaya başlamasıyla, 1928 yılında kiliseden camiye çevrilmiş. Birkaç küçük değişiklik dışında, minare eklemesi yapılarak yapısı korunmuş durumda. Aynı zamanda Ayvalık’ın en yüksek yapılarından olan Saatli Cami’yi ziyaret etmeyi unutmayın.
6. Çınarlı Cami
çınarlı cami çınarlı cami
1790 yılında Rum Ortodokslar tarafından inşa edilen kilise, yine Saatli Cami gibi Cumhuriyet sonrasında camiye döndürülmüş. Kesme taş ve moloz malzemeleriyle inşa edilen yapı, Ayvalık merkezde, Hamdi Bey Mahalllesi’nde bulunuyor. 1923 yılında camiye döndürülen kiliseye mihrap eklenerek, çok fazla değişiklik yapılmadan dönüşüm gerçekleştirilmiş. Caminin etrafında bulunan asırlık çınar ağaçlarından dolayı camiye çınarlı cami adı verilmiş, ancak cami aynı zamanda Alibey Cami adıyla da biliniyor.
7. Ayazma Kilisesi
ayazma kilisesiayazma kilisesi
Ayvalık merkezde bulunan Kemalpaşa Mahallle’sindeki Ayazma Kilisesi Faneromeni adıyla da biliniyor. Kilise girişindeki duvar yazısında 1890 yılında yapıldığı yazılan kilise, 1920 mübadele sonrası boş kalarak atıl bir duruma düşmüş. 2001 yılında Kültür Bakanlığı tarafından korumaya alınan kilise, 2016 yılında belediye tarafından restore sürecine başlamış. Bugün ise ziyarete açılmış halde ziyaretçilerini bekliyor. Ayvalık’ın tarihi ara sokaklarında dolaşırken her an karşınıza çıkabilecek kiliseyi görmenizi tavsiye ederiz.
8. Ayışığı Manastırı
ayışığı manastırıayışığı manastırı
Ayvalık’ın Cunda Adası’nda bulunan Pateriça koyunun en son kısmında yer alan Manastır, 16.Yüzyılda Aynoroz keşişleri tarafından yapılmış. Daha önceden olan eski bir yapının üstüne kurdukları düşünülen manastır, zeytin ağaçlarının içinde denize sıfır konumuyla, Ayvalık’ın önemli yapılarından birisi. Mübadele döneminde ve Cumhuriyet sonrası özel mülk olarak kullanılan manastır, 2011 yılında Suzan Sabancı Dinçer’e satılmış. Restorasyon sürecine giren manastır, müze haline getirilmiş. Ancak haftanın sadece bir günü ve kısıtlı saatlerde ziyarete açık olan müzeye ulaşım da zorlu olduğundan, planlı gitmenizi öneririz.
Ziyaret Saatleri: 10:00 – 15:00 Sadece Çarşamba günleri açık.
Giriş ücreti: Ücretsiz
9. Agia Paraskevi Manastırı
tımarhane adası tımarhane adası
Ayvalık’ta en çok dikkat çeken noktalardan birisi de eski adı Agia Paraskevi, bugün ki adıyla da Taşlı Manastır’ın bulunduğu Tımarhane Adası. Çamlık koyunun hemen karşısında kalan yer, ada dense de aslında bir yarımada. Tımarhane Adası denmesinin sebebi ise yaklaşık 100 yıl önceye kadar adada, psikolojik sorunu veya alkol sorunu olanların terapi amacıyla bırakıldığı yer olmasıymış. İnzivaya çekilen hastalar, türlü hayvan ve çiçeklerin olduğu adada, kuş seslerinin içinde iyileşip öyle giderlermiş.
Adanın üzerinde bulunan manastırın yapım tarihi net olarak bilinmiyor, ancak çevresindeki kayaların şekilleniş biçimi nedeniyle uğultulu ses çıkarması, ziyaretçiler tarafından fazlasıyla dikkat çekiyor. Cunda eteğinde bulunan ada, harika bir gezi gününüze dahil olabilir.
10. Agios Yorgis Manastırı
agios yorgis manastırıagios yorgis manastırı
Ayvalık Cunda Adası’nın Pateriça Koyu’nda kalan Agios Yorgis Manastırı, Aya Yorgi olarak da biliniyor. Yabani güvercinlerin yuvası haline gelen adaya Güvercin Adası deniyor. Yapım tarihi net olarak bilinmeyen manastırın Ortaçağ yapısı olduğu düşünülüyor. Eskiden hırsızlık yapan veya cinayet işleyen korsanların, yaşlandıkları zaman bu manastıra kapanarak, arındıkları ve emekliliklerini inzivada geçirdikleri rivayet edilenler arasında. Manastırı görmek istiyorsanız, deniz yoluyla ulaşabilirsiniz. Pateriça koyunda bulunan tekne veya kayıklara binerek, 1. derece sit alanı olan, yaşanmışlıklarla dolu manastırı ücretsiz ziyaret edebilirsiniz.
11. Aya Athanasiu Kilisesi
aya athanasiu kilisesiaya athanasiu kilisesi
Ayvalık Sarımsaklı’da bulunan kilise, bölgenin eski kiliselerine bakıldığında, günümüze kadar en sağlam ulaşan yapılardan. Restorasyon sürecinde olan kilisenin, Mübadele dönemi öncesinde Sarımsaklı’da yaşayan Rumlar tarafından inşa ettirilen yapı, 3 manastır ve 3 kilise olmak üzere 6 bölümden oluşuyor. Günümüzde cami olarak kullanılan yapı, restorasyon süreci bittikten sonra, daha da ilgi çekici hale gelecektir. Siz de tarihin ruhunu hissetmek isteyenlerdenseniz, Aya Athanasiu Kilisesi’ni görmelisiniz
12. Hayrettin Paşa Cami
hayrettin paşa camihayrettin paşa cami
Hayrettin Paşa Cami, aslında Ayvalık’ta yapılan ilk kiliselerden birisi. Meryem Ana’nın isimlerinden biri olarak bilinen Panaya adını taşıyan kilise, 1850 yılında inşa edilmiş. Cumhuriyet ile birlikte, 1928 yılında kilise, cami olarak kullanılmaya başlanmış. Etkileyici 7 sütunu ve renkli motifleriyle dikkatleri çeken yapı, tarihi birikiminin yanı sıra, görsel estetiğiyle de görenleri büyülüyor. Mavi tavan rengiyle, geniş duran ve ferahlık hissi veren kilisenin yan kısmında bulunan yapı, eskiden papazların kaldığı evlerden ve Rum okulundan oluşmaktaymış. Günümüzde binalardan birisi okul olarak işlevine devam ediyor. Hayrettin Paşa Cami’yi ziyaret etmek isterseniz, Ayvalık merkez sokaklarında dolaşarak keşif turu yapabilirsiniz.
13. Hamidiye Cami
hamidiye camihamidiye cami
Ayvalık merkezde bulunan Sakarya Mahallesi’ndeki cami, Ayvalık’ta cami olarak inşa edilen ilk yapı. 19.Yüzyılda Sultan II.Abdülhamit tarafından yaptırılan cami, kare mimarisi ve kırmızı taşlarıyla dikkat çekiyor. Tek minareye ve kubbeye sahip olan camiyi, Ayvalık merkeze gittiğinizde rahatlıkla ziyaret edebilirsiniz.
14. Panaya Manastırı
panaya manastırıpanaya manastırı
Ayvalık Cunda Adası’nda Bakkal Sokağı’nda bulunan tarihi kilise, Kent kitaplığının bulunduğu değirmenin aşağı kısmında yer alıyor. Denizden geçerken de rahatlıkla görebileceğiniz kilise kalıntısıyla ilgili net ve geniş kapsamlı herhangi bir arkeolojik çalışma yapılmadığından, geçmişiyle ilgili çok fazla veri bulunmuyor. 1850 yılında yapıldığı söylenen kiliseden günümüze, kilisenin 3 duvarı kalmış. Kalan duvarların pencerelerinden baktığınızda göreceğiniz Ayvalık manzarası, kendinizi zaman makinesinde hissetmenizi sağlayabilir. Yürüyerek kolaylıkla gidebileceğiniz kiliseyi, Cunda sokaklarını keşfederken ziyaret edebilirsiniz.
Diğer
15.Tarihi Ayvalık Sokakları
tarihi ayvalık sokaklarıtarihi ayvalık sokakları
Ayvalık’a gittiğinizde deniz, kum ve güneş üçlüsünün dışında, sokakların tarihi dokusunu hissetmek de, gezinizin dolu dolu geçmesini sağlayabilir. Yüzyıllardır biriken yaşanmışlıklarıyla, çok fazla değiştirilmeden korunan Ayvalık sokakları, Rum evleri ve Arnavut kaldırımlarıyla, çeşit çeşit asma çiçekleriyle başınızı döndürebilir. Günün sıcak saatlerinde Ayvalık’ın gölge sokaklarından yürüyerek, çoğunluğu sarımsak taşından yapılmış evleri inceleyebilirsiniz.
Meşhur Macaron Kahve’sinde ya da Şeytan’ın Kahvesi’nde koruk suyu içerek günün yorgunluğunu atabilirsiniz. Fotoğraf çekmek için en güzel görsellere sahip olan Ayvalık sokakları, perşembe pazarı ve antika pazarıyla birlikte her zaman cıvıl cıvıl. Her çeşit dükkan ve tasarım atölyesini bulabileceğiniz Ayvalık sokaklarında alışveriş yapıp, sevdiklerinize hediye almayı da unutmayın.
16. Despot Evi
despot evidespot evi
Cunda’nın sahil şeridinde yer alan Despot Evi, ilk görüldüğü anda dikkatleri çekmeyi başarıyor. 1862 yılında Rum-Ortadoks rütbesine sahip Despot tarafından yapılan ev, 1977 yılında öldürülmesiyle, Osmanlı Devleti tarafından satın alınmış. Belli bir süre devlet dairesi olarak kullanılan bina, 1921 yılında Öksüz çocuk yurdu olarak hizmet vermeye başlamış. 1980’li yıllara kadar okul ve yurt olarak kullanılan yapı, yurdun yeni binaya geçmesiyle birlikte boş kalarak, zamanla kullanılmayacak hale gelmiş.
Yıllardır boş kalan ve harabe haline gelen yapı günümüzde restorasyon sürecine girmiş durumda. Otel yapılması planlanan ev, şu an ki haliyle dahi yıllara meydan okuyarak, eşsiz bir fotoğraf karesi gibi yerinde duruyor. Yolunuz Ayvalık Cunda’ya düşerse, Despot evini görmenizi tavsiye ederiz.
17. Tarihi Değirmenler
tarihi değirmenlertarihi değirmenler
Ayvalık ziyaretinizde görmeden dönmemeniz gereken tarihi dokulardan bir diğeri de tarihi değirmenler. Cunda Adası’nda yer alan değirmenlerden 3 tane bulunuyor. Değirmenlerden biri özel bir işletme tarafından restoran olarak kullanılırken, bir diğer değirmen kullanıma açık değil. Üçüncü değirmen ise yanındaki Agios Yannis Kilisesi’yle birlikte Rahmi Koç tarafından alınarak restore edilmiş.
18. İlk Kurşun Kalesi
ilk kurşun kalesiilk kurşun kalesi
Eski adıyla ”İlyas Peygamber Tepesi” olarak anılan tepe, Kurtuluş Savaşı döneminde atılan ilk kurşun nedeniyle, anıt olarak ”İlk Kurşun Tepesi” adını almış. Ayvalık’ın hakim tepesi denebilecek noktada bulunan kale, manzarasıyla da Ayvalık’ın en güzel görüntüsüne sahip. Güzel bir yaz akşamında Ayvalık’ın eşsiz manzarasını izleyerek, seyre dalabilirsiniz.
19. İlk Boğaz Köprüsü
ilk boğaz köprüsüilk boğaz köprüsü
Ayvalık ile Cunda arasındaki köprü, Türkiye’nin ilk boğaz köprüsü olarak kabul ediliyor. 1964 yılında yapılan köprü, İstanbul Boğaz Köprüsü’nün yapılmasından 9 yıl önce yapılmış. 54 metre uzunluğundaki köprü, özellikle yaz sezonunda yoğun olarak kullanılıyor. Ayvalık’ı ziyaret ettiğinizde, Cunda’ya kara yoluyla geçmek isterseniz, Türkiye’nin ilk boğaz köprüsünden geçebilirsiniz.
20. Şeytan Sofrası
şeytan sofrasışeytan sofrası
Ayvalık’a giden herkesin mutlaka görmesi gereken Şeytan Sofrası’ndan bahsetmemek olmaz. Eşsiz manzarası ile Ayvalık’a tepeden bakan Şeytan Sofrası, akıllarda kalan hikayesiyle de herkesin dikkatini çekiyor. Mitolojik hikayeye göre cennetten kovulan şeytan Dünya’da bir cennet ararken burayı bulur ve bastığı yerde ayak izi kalır. Şeytanın ayak izini görmeye gelen insanlar, dileklerini de dilemeyi ihmal etmiyor.
Aynı zamanda geniş bir seyir terasına sahip olan tepede, birden fazla kafe ve restoran bulunuyor. Akşamları gün batımını izlemek için çıkabilirsiniz. Ayvalık merkezden Sarımsaklı yönüne geldiğinizde tabelalar yönlendiriyor. Dilerseniz şehir merkezinden ve Sarımsaklı’dan kalkan Şeytan Sofrası minibüslerine de binerek tepeye ulaşabilirsiniz.
Ayvalık tarihi yerler yazımızı beğendiyseniz ve eklemek istediğiniz yerler var ise, aşağıdaki yorumlar kısmından bize iletebilirsiniz. 🙂
0
PAYLAŞIM