Resmi adı Alibey Adası olan Cunda, Ayvalık ve Kuzey Ege’nin en popüler tatil merkezlerinden. Tarih boyunca Cunda, Moshonisia, Kokuluada isimleriyle anılan ada Alibey ismini Kurtuluş Savaşı sırasında Yunanlara teslim olmayıp silahlı mücadeleye başlayan ilk birliğin kumandanı Yarbay Ali Çetinkaya’dan alıyor.
Nüfusunun çoğunu Girit ve Midilli’den 1924 nüfus mübadelesiyle gelen Türklerin oluşturduğu Cunda’da yaşlılarının çoğu Yunanca biliyor. Huzurun, doğanın, tarihin ve tatilin adresi olan Cunda, kendine has bozulmamış dokusuyla bölgenin en tanınan tatil destinasyonu.
Ayvalik-Cunda-Gezilecek-Yerler
Ayvalık’ın gözbebeği olan Cunda Adası, renkli kültürü, sarımsak taşı tarihi evleri, tarihi dokusunu oluşturan Taksiyarhis, Agios Yannis ve Panaya kiliseleri, incecik kumlu mavi bayraklı cennet plajları, sahil boyu Ege’nin en leziz tatlarını sunan restoranları, doğal güzellikleri ve masmavi deniziyle cennetten bir köşe. Kuzey Ege’de görülmesi gereken, en güzel tatil beldelerinden biri olan Cunda, hem doğal ve tarihi güzellikleri, hem de zengin mutfak kültürü ve deniz, güneş turizmiyle Ege’nin incisi.
Cunda Adası’nda Gezilecek Yerler
1. Cunda Aşıklar Tepesi
Cunda-Gezilecek-Yerler
Aşıklar Tepesi, Cunda Adası’nın eşѕiz manzarasını izleyebileceğiniz nokta. Ayvalık’tan Cunda’ya giderken 15 Eylül Caddesi üzerindeki Türkiye‘nin ilk boğaz köprüsünü geçtikten sonra, adanın girişinde solda kalan ve denize de hâkim bir tepe olan Aşıklar Tepe’sinde, adanın ilk yel değirmeni ile Agios Yannis Kilisesi bulunuyor. Kilisenin restore edilmesiyle oluşturulan Sevim ve Necdet Kent Kitaplığı ise adanın tarihi dokusuna 1300 kitaplık arşivi ile eşlik ediyor. Tepeye çıktığınızda muazzam manzarayı fotoğraflayıp kütüphaneyi gezin, sonra da kafesinde oturup manzaraya karşı bir şeyler için. Karnınız açsa yiyecek bir şeyler de var.
2. Yel Değirmeni ve Agios Yannis Kilisesi
Cundada-Gezilecek-Yerler
1600-1650 yılları arasında kurulan adanın yel değirmenlerinin ilki, Aşıklar Tepesi’nde Agios Yannis Kilisesi’nin batısındaki yer alıyor. Adanın kuzeydoğusunda iki, kuzeybatı yönündeki Ayvalık girişinde de bir değirmen var. Son yapılan değirmense limanın güneybatı kısmında bulunuyor.
Aşıklar Tepesi’nde bulunan Agios Yannis Kilisesi Edremitli iki kesiş tarafından Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethinden kısa bir süre önce Aziz Yahya’ya atfen inşa edilip Patrik Teodosios zamanında İstanbul’daki Fener Rum Patrikhanesi’ne bağlanmış. Aynı zamanda burada bulunan kitaplığı 1835 yılından itibaren zenginleşmeye başlamış. Mübadele sonrası zaman içinde tahrip olan yapı Rahmi Koç tarafından restore edilerek kütüphaneye, yanındaki değirmen de hoş bir kafeye çevrilmiş.
3. Sevim ve Necdet Kent Kitaplığı
Cunda-Sevim-Necdet-Kent-Kitapligi
Sevim ve Necdet Kent Kitaplığı, Agios Yannis Kilisesi’nin restore edilmesiyle oluşturulan bir kütüphane. Cunda Adası’na gelen Rahmi Koç’un 2007 yılında restore ettirdiği yel değirmeni Cunda’nın sembolü haline gelmiş. Cunda pazarında ve hediyelik eşya dükkanlarında yel değirmeni şeklindeki buzdolabı magnetlerini alıp Cunda hatırasını evinize götürebilirsiniz. Günümüzde Rahmi Koç Müzecilik ve Kültür Vakfı bünyesinde hizmet veren yapı, pazartesi hariç haftanın her günü ziyarete açık. İlerleyen yaşı nedeni ile göz sağlığı bozulan, “Göremediğime değil, okuyamadığıma üzülüyorum” diyen Emekli Büyükelçi Necdet Kent’in ve eşinin ismi verilen kitaplığa, Necdet Kent’in oğlu Muhtar Kent, merhum babasından kalma bin 300’ü aşkın kitap bağışlamış.
4. Rahmi Koç Müzesi Taksiyarhis Kilisesi
Cunda-Rahmi-Koc-Muzesi
Rahmi Koç Müzesi Taksiyarhis Kilisesi,Cunda Adası’nın Rum Ortodoks cemaati tarafından, 1873’de inşa edilmiş ve 2014’te Rahmi Koç tarafından müzeye dönüştürmüş adanın en önemli anıtsal yapısı. Neo Klasik mimari üsluba sahip yapı 1927-1928 yıllarında camiye çevrilmesinin ardından bir süre bu amaçla kullanıldıktan sonra 1976’da tescillenerek korunması gereken taşınmaz kültür varlığı olarak kabul edilmiş. Rahmi M. Koç’un girişimiyle, 2014’te Ayvalık Rahmi M. Koç Müzesi olarak ziyarete açılan Taksiyarhis Kilisesi, Cunda’da görülmesi gereken yerlerin en başında geliyor. Oyuncaklardan buharlı modellere, bebek arabalarından zaman ölçüm aletlerine geniş bir yelpazesi olan müze koleksiyonu, tüm ülkelere ve geçmişten günümüze tüm dönemlere ait endüstri ve mühendislikle ilgili objelerden oluşuyor.
5. Tarihi Cunda evleri
Tarihi Ayvalık Evleri kadar eski ve özgün olan Cunda Evleri, Arnavut kaldırımlı dar sokaklarında arzı endam ediyor. Çoğu 100 yılı aşkın bir geçmişe sahip olan ve Rum mimarisinin inceliklerini gözler önüne seren bu tarihi evler, genellikle iki katlı olarak inşa edilmiş. Ayvalık’a özgü sarımsak taşı gibi malzemelerle yapılmış pek çok farklı renge sahip evlerin çoğu günümüzde restore edilerek şirin butik otellere, el işi satan dükkânlara ve restoranlara dönüştürülmüş.
6. Tarihi Kilise ve Manastırlar
1873’te inşa edilen Taksiyarhis Kilisesi haricinde, Cunda’nın еn еski yapılarından biri olan ve 1865 yılındaki ilk kilise olarak inşa edilip 1922’ye kadar ibadete açık olan Agia Trіyаdа Kіlіsesі, Pаtriçа Koуu’ndа yer alan ve adını ay ışığında büründüğü güzellikten alan Aуışığı Manastırı, denize nazır bir tepede yer alan ve günümüzde özel mülk konumunda olan Panagia Manastırı; Güvercin Adası’nda bulunan ve yalnızca deniz yolu ile ulaşılabilen Kızlar Manastırı Cunda’nın tarihi kilise ve manastırlarının en önemlileri.
7. Ada Camping
Cunda-Plajlari-Ada-Kamping
Cunda Adası’nın her yanı plaj olmasına rağmen bazı bölgeler öne çıkıyor. Adanın Midilli’ye bakan kısmında yer alan ve Cunda merkezine 3 kilometrelik asfalt yolla bağlı olan Ada Camping, Cunda’da denize girmek için en çok tercih edilen yerlerden. Günübirlik gelip duş, soyunma kabini, şezlong ve şemsiyelerden ücretsiz yararlanabileceğiniz gibi, konaklamayı düşünenlere de bungalovlardan, karavanlara, kamp çadırlarından çocuk parkı, spor sahası ile tekne ve dalış turlarına kadar her şey var. Midilli’ye karşı masmavi denizi ve enfes yemekleri de cabası. Cunda’nın serin suyu, Ada Camping’te de bir hayli soğuk.
8. Plajlar ve Koylar
Cunda’nın eski yol denilen bölgesinden geçen minibüsler veya özel araçla ulaşabileceğiniz Arkadeniz Plajı sakinliği ile dikkat çekerken tamamen kum ve berrak denizi ile her zaman Cunda’nın gözde plajları içerisinde bulunuyor. Yine aynı yol bölgesinde yer alan ve adını çatalı andıran kayalardan alan Çataltepe Plajı hareketli yapısı, temiz berrak denizi ve eğlenceli insanları ile Cunda’nın adasında popüler plajlarından. Sakin çevresi diz seviyesini geçmeyen ılık denizi ve incecik kumsalıyla özellikle küçük yaşta çocuğu olan aileler için ideal olan Patriça Plajı, şehrin içinde kalmış ulaşımı en kolay ancak çok fazla büyük olmayan sakin bir plaj olan Cunda Plajı, Türkiye’nin ilk boğaz köprüsünün yakınında bulunan ve küçük bir kumsala sahip Duba Plajı tertemiz bir denize sahip.
Denize girmek için en ideal уerlerden olan Cennet Ada, Ortunç ve Patriça koyları da en çok tercih edilen yerlerden.
9. Tımarhane ve Güvercin Adaları
Timarhane-Adasi-Cunda
Mübadele öncesi dönemde çevredeki meyhanelerde içkiyi fazla kaçıran veya akli dengesi yerinde olmayanların bırakıldığı ada olan Tımarhane Adası, garip şekilli kaya oluşumlarıyla biliniyor. Rüzgârda uğultulu sesler çıkardığı düşünülen adada, Aya Paraskevi Manastırı da yer alıyor. Patriça Koyu’nda yer alan Güvercin Adası üzerinde ise adanın en eski yapılarından biri olduğu düşünülen Kızlar Manastırı bulunuyor.
Cunda’da alışveriş
Cunda-Alisveris
Cunda’da alışveriş deyince akla ilk gelen elbette zeytin ve zeytinyağı ile, zeytinyağlı sabunlar oluyor. Ancak bunların dışında Ayvalık tostundan vazgeçemeyenler için özel Ayvalık tost ekmeği, lorlu kurabiyeler, yöreye özgü otlar, taptaze meyve ve sebzeler ile el işi bez bebekler, çeşit çeşit oyalı yazmalar, takı ve aksesuarlar ile otantik tekstil ürünleri satın alabilirsiniz. Cunda ve Ayvalık yöresinde çok fazla el yapımı özel ürün bulunuyor, bunların başında da seramik ürünleri geliyor.
Her hafta sonu pazar günleri kurulan Cunda pazarı ise mutlaka uğramanız gereken bir panayır yeri. Küçük fakat çok çeşitli olan bu pazarda yöresel her türlü ürünü bulabilir, dilerseniz kara yolu veya tekne ile Ayvalık’a geçerek oradaki pazarlara da uğrayabilirsiniz. Cumartesi günleri kurulan Bitpazarı’nı, Antikacılar Çarşısı’nı ve Yeniçarohori‘deki (Küçükköy) sanat atölyelerini gezebilirsiniz.